به سپاهيانش
«858»
(14) (و من وصية له ( عليه السلام )) (لعسكره قبل لقاء العدو بصفين) لَا تُقَاتِلُوهُمْ حَتَّى يَبْدَءُوكُمْ فَإِنَّكُمْ بِحَمْدِ اللَّهِ عَلَى حُجَّةٍ وَ تَرْكُكُمْ إِيَّاهُمْ حَتَّى يَبْدَءُوكُمْ حُجَّةٌ أُخْرَى لَكُمْ عَلَيْهِمْ فَإِذَا كَانَتِ الْهَزِيمَةُ بِإِذْنِ اللَّهِ فَلَا تَقْتُلُوا مُدْبِراً وَ لَا تُصِيبُوا مُعْوِراً
«859»
وَ لَا تُجْهِزُوا عَلَى جَرِيحٍ وَ لَا تَهِيجُوا النِّسَاءَ بِأَذًى وَ إِنْ شَتَمْنَ أَعْرَاضَكُمْ وَ سَبَبْنَ أُمَرَاءَكُمْ فَإِنَّهُنَّ ضَعِيفَاتُ الْقُوَى وَ الْأَنْفُسِ وَ الْعُقُولِ إِنْ كُنَّا لَنُؤْمَرُ بِالْكَفِّ عَنْهُنَّ وَ إِنَّهُنَّ لَمُشْرِكَاتٌ وَ إِنْ كَانَ الرَّجُلُ لَيَتَنَاوَلُ الْمَرْأَةَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ بِالْفِهْرِ أَوِ الْهِرَاوَةِ فَيُعَيَّرُ بِهَا وَ عَقِبُهُ مِنْ بَعْدِهِ .
ص859
از وصيّتهاى آن حضرت عليه السّلام است به لشگر خود پيش از روبرو شدن با دشمن (لشگر شام) در جنگ صفّين (كه در آن راه فيروزى را بآنان نمايانده و از آزار رساندن به زنان نهى مى فرمايد): 1 با آنها (لشگر شام) نجنگيد (شروع بجنگ ننمائيد) تا اينكه ايشان جنگ با شما را آغاز نمايند، زيرا (سپاس خدا) را كه شما داراى حجّت و دليل هستيد (چون آنان بر امام زمان خود ياغى گشته اند و جنگ با آنها واجب است، چنانكه در قرآن كريم س 49 ى 9 مى فرمايد: وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما فَإِنْ بَغَتْ إِحْداهُما عَلَى الْأُخْرى فَقاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِي ءَ إِلى أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ يعنى اگر دو گروه از مؤمنين زد و خورد نمايند بين آنها آشتى دهيد، پس اگر يكى از آنها بر ديگرى تعدّى و ستم نمود «بصلح و آشتى تن نداد» با گروهى كه افزونى جسته و ستم ميكند بجنگيد تا بحكم خدا و دستور او رو آورند، پس اگر رو آوردند بين آنها را بعدل و برابرى آشتى دهيد، و «در همه كارها» بعدل و راستى رفتار نمائيد كه خدا رفتار كنندگان بعدل و راستى را دوست مى دارد يعنى آنان را از رحمت خود بهره مند گرداند) و شروع نكردن شما بجنگ با آنها تا اينكه آنان شروع بجنگ با شما نمايند (اين روش) حجّت و دليل ديگرى است براى شما بر آنها (زيرا شروع آنها بجنگ مانند جنگ با خدا و رسول است بدليل
ص 860
آنكه حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و آله فرموده: يا علىّ حربك حربى يعنى اين علىّ جنگ با تو جنگ با من است و كسي را كه با خدا و رسول جنگيده فساد و تباهكارى كند بايد كشت، چنانكه در قرآن كريم س 5 ى 33 مى فرمايد: إِنَّما جَزاءُ الَّذِينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِيمٌ يعنى سزاى آنانكه با خدا و رسول مى جنگند و بفساد و تباهكارى در روى زمين مى كوشند آنست كه كشته يا بدار كشيده شوند يا دست راست و پاى چپ آنها بريده شود يا از شهرى بشهر ديگر آواره گردند كه اين گونه كيفر در دنيا برايشان ذلّت و خوارى و در آخرت عذاب بزرگ بار آورد. و در س 2 ى 194 مى فرمايد: الشَّهْرُ الْحَرامُ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعْتَدى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُوا يعنى هر كه بر شما ستم كند «در جنگ پيشدستى نمايد» پس شما مانند همان ستمى كه او بر شما روا داشته باو بنمائيد، و از خدا بترسيد، و بدانيد خداوند با پرهيزكاران است) 2 پس اگر (آنان شروع بجنگ نموده شما را بجنگ وا داشتند، و) بامر و خواست خداوند (برايشان) فرار و شكست روى داد گريخته را نكشيد، و درمانده را زخمى نكنيد، و زخم خورده را از پا در مياوريد، و زنان را با آزار رساندن (بآنها) بر مي انگيزانيد هر چند دشنام به شرافت و بزرگوارى شما داده به سرداران و بزرگانتان ناسزا گويند، زيرا نيروها و جانها و خردهاى ايشان ضعيف و سست است، 3 ما (در زمان حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و آله ) مأمور شديم كه از ايشان دست بداريم و حال آنكه مشركه بودند (پس در صورت اظهار اسلام حتما بايستى از تعرّض بآنها خوددارى نمود) و در زمان جاهليّت اگر مردى زنى را به سنگ يا چماق مى زد بر اثر آن او را و بعد از او فرزندانش را سرزنش مى نمودند.